Επί έξι χρόνια ο αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ έκανε ανασκαφές στην Αίγυπτο, στην «Κοιλάδα των Βασιλέων», αναζητώντας τον τάφο του Τουταγχαμών - μάταια. Ο λόρδος Κάρναβον, ο οποίος χρηματοδοτούσε τον Κάρτερ, είχε αρχίσει να γίνεται ανυπόμονος, δίνοντάς του ωστόσο άλλη μία, τελευταία, ευκαιρία.
Και τότε εμφανίστηκε ο Χουσεΐν Αμπντ ελ Ρασούλ, ο νεαρός που έφερνε νερό στους εργάτες, και σκόνταψε σ΄ένα πέτρινο σκαλί κάτω από τα λιθάρια. Ήταν στις 4 Νοεμβρίου του 1922.
Η ομάδα που συμμετείχε στις ανασκαφές έφερε στο φως αμύθητους θησαυρούς, κρυμμένους, μακριά από ανθρώπινα μάτια, για πάνω από 3.000 χρόνια.
Η γέννηση της «αιγυπτιομανίας»
«Είχαμε την εντύπωση ότι μπήκαμε ξαφνικά σε μία αίθουσα με σκηνικά της όπερας ενός πολιτισμού που έχει εξαφανιστεί», περιέγραφε αργότερα ο Κάρτερ, μιλώντας τον θαυμασμό των αρχαιολόγων: «Λεπτομέρειες από το εσωτερικό του θαλάμου άρχισαν σιγά-σιγά να αναδύονται πίσω από ένα πέπλο ομίχλης, παράξενα ζώα, αγάλματα και χρυσάφι, παντού γυαλιστερό χρυσάφι».
O Βρετανός αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ
Η συγκλονιστική είδηση και η ανακάλυψη του τάφου του Φαραώ διαδόθηκε γρήγορα, προκαλώντας μία «αιγυπτιομανία» παγκοσμίων διαστάσεων.
«Αρχιτέκτονες άρχισαν να σχεδιάζουν προσόψεις κτηρίων σε αιγυπτιακό στυλ, ενώ έκαναν την εμφάνισή τους γυναικείες τσάντες, κονσέρβες μπισκότων, ακόμη και χυμοί με το σύμβολο της μάσκας του φαραώ», λέει χαρακτηριστικά ο βιογράφος του Κάρτερ, Χάρι Βίκτωρ Φρέντερικ Βίνστοουν. Ακόμη και η αυτοκινητοβιομηχανία General Motors εμπνεύστηκε για διαφημίσεις της από τον Τουταγχαμών.
Επί δέκα χρόνια, ο Βρετανός αρχαιολόγος και οι βοηθοί του κατέγραφαν σχολαστικά κάθε αντικείμενο. Ένα-ένα φωτογράφιζαν και συσκεύαζαν τα ευρήματα – τα μεγαλύτερα από αυτά μεταφέρθηκαν στον Νείλο, όπου στη συνέχεια μεταφορτώθηκαν σε πλοία. Τα σημαντικότερα από εκείνα βρίσκονται σήμερα στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου και στο Λούξορ.
Το πιο διάσημο από τα περίπου 5.400 αντικείμενα που βρέθηκαν παραμένει η νεκρική μάσκα του φαραώ, βάρους έντεκα κιλών. Ο Κάρτερ την ανακάλυψε μέσα στον νεκρικό θάλαμο – το φέρετρο του φαραώ, φτιαγμένο από καθαρό χρυσό, είχε βάρος 225 κιλά.
Ταφικός θάλαμος στον τάφο του Τουταγχαμών, κοντά στο Λούξορ της Αιγύπτου
Η κατάρα του Φαραώ
Ο Τουταγχαμών ήταν γιος του φαραώ Ακενατόν. Η Νεφερτίτη δεν ήταν η μητέρα του, όπως συχνά λανθασμένα υποστηρίζεται, αλλά η κύρια σύζυγος του Ακενατόν – μητέρα του ήταν μια από τις δευτερεύουσες συζύγους. Ο Τουταγχαμών ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία οκτώ ετών. Ο νεαρός βασιλιάς πέθανε το 1323 π.Χ. σε ηλικία μόλις 18 ή 19 ετών. Και παρά το ότι σήμερα όλοι γνωρίζουν το όνομά του και ο τάφος του είναι πόλος έλξης τουριστών, κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του ο Τουταγχαμών δεν ήταν ένας ισχυρός φαραώ.
Όμως μετά θάνατον, η ιστορία της «κατάρας του Φαραώ», με την οποία υποτίθεται πως προστάτευε τον τάφο του από τους εισβολείς, εξακολουθεί να στοιχειώνει μέχρι σήμερα: Λίγο μετά το άνοιγμα των νεκρικών θαλάμων πέθανε ο λόρδος Κάρναβον, ενώ ακολούθησαν και άλλοι μυστηριώδεις θάνατοι από το περιβάλλον του αρχαιολόγου. Το γεγονός τροφοδότησε ακόμη περισσότερο την υστερία των μέσων ενημέρωσης, παρόλο που ο Κάρτερ χαρακτήρισε την υποτιθέμενη κατάρα ως μία «απόλυτη ανοησία».
Ούτε από εγκεφαλικά ούτε από εμφράγματα. Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη οι θάνατοι οφείλονταν κυρίως σε άλλες ασθένειες.
Οι πιο συνηθισμένες αιτίες θανάτου στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη είχαν κυρίως να κάνουν με την έλλειψη σοβαρής υγειονομικής περίθαλψης και γνώσεων γύρω από ασθένειες και μικρόβια. Σε μια αστική κοινωνία χωρίς κεντρικές υδραυλικές εγκαταστάσεις, με ακάθαρτο νερό που μετέδιδε βακτήρια και ανεπαρκείς ιατρικές γνώσεις, δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι το προσδόκιμο ζωής ήταν αρκετά χαμηλό.
Απ’ την άλλη, πολλές σύγχρονες ασθένειες, όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης, δεν ήταν και τόσο διαδεδομένες στην αρχαιότητα. Γενικότερα, πολλές από τις σημερινές κύριες αιτίες θανάτου συνδέονται με το γήρας, αλλά στον αρχαίο κόσμο οι πιο συνηθισμένες αιτίες επηρέαζαν κυρίως τα παιδιά και τους νέους καθώς οι άνθρωποι πολύ δύσκολα έφταναν μέχρι τα γηρατειά.
Ακολουθούν μερικοί από τους πιο συνηθισμένους “δολοφόνους” που κυριάρχησαν στον πλανήτη πριν από σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια.
ΠΑΝΩΛΗ
Η πανώλη ήταν παρούσα τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη Ρώμη, παίζοντας καθοριστικό ρόλο σε σημαντικές ιστορικές στιγμές.
Ο Θουκυδίδης περιέγραψε εκτενώς το ξέσπασμα της πανώλης κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο που κράτησε από το 430 π.Χ. έως το 426 π.Χ., όταν η Αθήνα, κατάμεστη από πρόσφυγες, βίωσε τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων κατοίκων, συμπεριλαμβανομένου και του Περικλή.
Κύματα της πανδημίας έφεραν καταστροφικά αποτελέσματα και στην αρχαία Ρώμη. Ένα ξέσπασμα την εποχή του Μάρκου Αυρήλιου λέγεται ότι σκότωσε το ένα τρίτο του πληθυσμού σε ορισμένες από τις περιοχές που επλήγησαν (Ρώμη, Μικρά Ασία, Αίγυπτος, Ελλάδα και Ιταλία) επηρεάζοντας σοβαρά τη δύναμη του ρωμαϊκού στρατού. Αυτή η ασθένεια, που μεταδόθηκε από στρατιώτες που επέστρεφαν από μακρινά στρατιωτικά φυλάκια, παραλίγο να σκοτώσει ακόμη και τον ίδιο τον Μάρκο Αυρήλιο.
Τον έκτο αιώνα, πιστεύεται ότι μια μορφή της βουβωνικής πανώλης, ένα προοίμιο του μεσαιωνικού ‘Μαύρου Θανάτου”, εξάλειψε σχεδόν το μισό του ρωμαϊκού πληθυσμού.
EUROKINISSI
ΑΦΡΟΔΙΣΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Τα αφροδίσια νοσήματα μαστίζουν την ανθρώπινη φυλή από τις πρώτες μέρες της στον πλανήτη. Εντούτοις, το πόσο μεγάλη επίδραση είχε στη θνησιμότητα των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων είναι κάπως αμφισβητήσιμο.
Την ίδια στιγμή η συζήτηση γύρω απ’ τη σύφιλη και την προέλευσή μαίνεται εδώ και αιώνες. Αρχικά, οι ερευνητές θεώρησαν ότι οι ταξιδιώτες που γύρισαν από τον Νέο Κόσμο -με πρώτον απ’ όλους τον Κολόμβο- έφεραν την ασθένεια μαζί τους. Ωστόσο, πολύ παλιότερες περιγραφές δείχνουν ότι ότι η σύφιλη υπήρχε στην Ευρώπη πολύ πριν από την "ανακάλυψη" της Αμερικής από τους Ευρωπαίους. Για παράδειγμα, έχουν βρεθεί σκελετοί στην Πομπηία που υποδεικνύουν την παρουσία συγγενούς σύφιλης, ενώ και σε κείμενα του Ιπποκράτη μπορεί να βρει κανείς περιγραφές της νόσου στα πολύ προχωρημένα της στάδια.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Οι στατιστικές πληροφορίες σχετικά με τις στρατιωτικές απώλειες κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις μαρτυρίες των αρχαίων ιστορικών. Αν δούμε για παράδειγμα τα γραπτά του Τίτου Λίβιου και του Αππιανού θα δούμε ότι μιλούν για σχεδόν 100.000 νεκρούς στρατιώτες την περίοδο από το 201 έως το 151 π.Χ. Νωρίτερα, τον Αύγουστο του 216 π.Χ., μόνο στη μάχη των Καννών υπολογίζεται ότι οι δυνάμεις της Καρχηδόνας σκότωσαν 50.000 έως 70.000 Ρωμαίους.
Απ’ την άλλη μεριά, η αρχαία Ελλάδα δεν γνώρισε τα ίδια ποσοστά θνησιμότητας στις τάξεις του στρατού, αλλά οι μακροχρόνιοι πόλεμοι μεταξύ αντιμαχόμενων πόλεων-κρατών όπως η Αθήνα και η Σπάρτη, καθώς και οι εισβολές από άλλες αυτοκρατορίες όπως την Περσία επηρέασαν κατά πολύ τα ποσοστά θνησιμότητας των αντρών.
ΕΛΟΝΟΣΙΑ
Πολλές αρχαίες πηγές συμφωνούν ότι η ελονοσία ήταν ένας από τους σημαντικότερους δολοφόνους στην αρχαία Ρώμη, με τη θνησιμότητα να αυξάνεται κατά πολύ τους καλοκαιρινούς μήνες. Δυστυχώς, οι Ρωμαίοι δεν είχαν ακόμη κατανοήσει τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ στάσιμου νερού, κουνουπιών και ελονοσίας.
Οι ελώδεις συνθήκες γύρω από την πόλη συνέβαλαν επίσης σε μία σειρά επιδημιών ελονοσίας που, στις αρχές του Μεσαίωνα, συνέβαλαν (μαζί με πολλούς άλλους παράγοντες) στην υποβάθμιση της Ρώμης από μια πολύβουη πόλη σε μια μικρή που περιβάλλεται από βάλτους.
AP PHOTOS
ΧΟΛΕΡΑ
Το μέγεθος και η πυκνότητα της αρχαίας Ρώμης δημιουργούσαν τις ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών. Μια τέτοια ασθένεια, η χολέρα, ήταν τόσο στενά συνδεδεμένη με τη ζωή και τον θάνατο στην αρχαία Ρώμη που η λέξη προέρχεται από τη λατινική λέξη "χολική ασθένεια".
Η χολέρα εξαπλώθηκε εύκολα και γρήγορα σε ολόκληρο τον πληθυσμό λόγω ποικίλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των κοινόχρηστων δημόσιων λουτρών -που βρίσκονταν συχνά δίπλα σε δημόσιες τουαλέτες-, της έλλειψης παροχής καθαρού νερού για τους φτωχούς και των συνηθειών κακής υγιεινής στις δημόσιες τουαλέτες.
Σκοτεινά, κοινόχρηστα δωμάτια με πολλές τρύπες στο έδαφος και χωρίς διαχωριστικά ενδιάμεσα, οι αρχαίες ρωμαϊκές τουαλέτες δεν φημίζονταν για την καθαριότητα και την υγιεινή τους. Χωρίς την πολυτέλεια του χαρτιού τουαλέτας, ο πληθυσμός χρησιμοποιούσε ένα κοινόχρηστο εργαλείο γνωστό ως ξυλοσπόγγιο (ένα σφουγγάρι πάνω σε ένα ραβδί) για να καθαριστεί μετά τη χρήση του αποχωρητηρίου, διευκολύνοντας την εξάπλωση της χολέρας που μεταδίδεται από τα βακτήρια.
ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ
Η κατανάλωση οινοπνεύματος και πιο συγκεκριμένα του κρασιού, ήταν μία διαδεδομένη συνήθεια σε όλη την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη. Τον πρώτο αιώνα π.Χ., το κρασί θεωρούταν το πιο διαδεδομένο ποτό της Ρώμης για όλες τις κοινωνικές τάξεις. Υπολογίζεται ότι ο μέσος Ρωμαίος κατανάλωνε, κατά μέσο όρο, 100 γαλόνια αλκοόλ ετησίως (σχεδόν 400 λίτρα δηλαδή).
Ενώ η εγκράτεια και το μέτρο ενθαρρύνονταν στην αρχαία ελληνική κοινωνία, στη Ρώμη φαίνεται να ίσχυε το αντίθετο.
Η λατρεία του Βάκχου ήταν μια τελετουργική μυσταγωγική πρακτική που χαρακτηριζόταν από ασωτία, επιθετικότητα και φυσικά ένα αδιανόητο μεθύσι που μπορεί να έφτανε μέχρι και τον θάνατο. Η κυβέρνηση επιχείρησε να καταστείλει αυτήν τη λατρεία που είχε φτάσει στα όρια του κινήματος, απαγορεύοντάς το νομικά το 186 π.Χ.
ΤΟΚΕΤΟΣ
Στον αρχαίο κόσμο, η πράξη του τοκετού ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και για τους δύο. Η έλλειψη υγιεινής και γνώσεων γύρω απ’ τους μικροοργανισμούς επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την υγεία και την επιβίωση τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού.
Η παραδοσιακή ιατρική βασιζόταν στην καθοδήγηση μίας έμπειρης μαίας, στη χρήση ιατρικών βοτάνων και στην προσευχή στους θεούς. Και προφανώς όλα αυτά δεν ήταν αρκετά.
Λόγω των ελάχιστων γραπτών στοιχείων σχετικά με τα ποσοστά μητρικών θανάτων στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή εποχή, οι ερευνητές έχουν δημιουργήσει εκτιμήσεις βασισμένες σε συγκρίσεις με μεταγενέστερες κοινωνίες όπου διατηρήθηκαν γραπτά στοιχεία. Πιστεύεται, λοιπόν,. ότι τα ποσοστά στην Αρχαία Ρώμη μπορεί να ήταν συγκρίσιμα με αυτά της αγροτικής Αγγλίας του 18ου αιώνα, όπου το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας ήταν κατά μέσο όρο 25 θάνατοι ανά 1000 γεννήσεις.
EUROKINISSI
ΒΡΕΦΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΙΨΗ
Σε ποσοστό 40% η βρεφική θνησιμότητα ήταν μια κοινή αιτία θανάτου στον αρχαίο κόσμο. Υπολογίζεται ότι το 75% των παιδιών που γεννήθηκαν στη Ρώμη δεν κατάφεραν να φτάσουν μέχρι την ηλικία των 10 ετών. Συνήθως, εάν μια μητέρα γεννούσε δέκα παιδιά, μόνο τρία μπορεί να ζούσαν μετά την ηλικία των 10 ετών.
Τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρώμη, ο “αρχηγός” της οικογένειας είχε την εξουσία να δέχεται ή να απορρίπτει ένα παιδί με το που γεννιόταν. Στη Ρώμη, εάν το βρέφος ήταν άρρωστο, παραμορφωμένο, αδύναμο ή απλώς αποτελούσε ένα ακόμη πεινασμένο στόμα για τον φτωχό πατέρα, εκείνος είχε τη δυνατότητα να μην το αποδεχτεί. Αυτό σήμαινε ότι είτε θα το υιοθετούσε κάποιος άλλος είτε θα το έστελνε στη σκλαβιά είτε θα το άφηνε να πεθάνει σε κάποιο βουνό.
Λόγω της έλλειψης αποτελεσματικής αντισύλληψης στην αρχαία Ρώμη, η εγκυμοσύνη ήταν συνηθισμένη και οι φτωχές οικογένειες συχνά δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να στηρίξουν πολλά παιδιά. Έτσι, για εκείνα τα χρόνια η βρεφοκτονία φαινόταν στα μάτια των πολλών περισσότερο ως μια πράξη ελέους παρά ως μία στυγνή δολοφονία.
Ωστόσο, ακόμα κι αν η οικογένεια δεχόταν το παιδί, το υπανάπτυκτο ανοσοποιητικό σύστημα των βρεφών τα έκανε ιδιαίτερα ευάλωτα σε πολλές ασθένειες που σήμερα αντιμετωπίζονται εύκολα από τη σύγχρονη ιατρική -διάρροια, λοιμώξεις, κλπ. ΟΙ θάνατος ήταν πολύ πιθανός για εκείνα.
ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΒΙΑ
Το έγκλημα και η βία κυριαρχούσαν στη Ρώμη. Από τη βαρβαρότητα του πολέμου μέχρι τις δημόσιες επιδείξεις βίας για λόγους διασκέδασης, η αιματοχυσία ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ρωμαϊκής ζωής.
Επειδή η κοινωνία ήταν πολύ διχασμένη ταξικά, φυλετικά και θρησκευτικά, οι συγκρούσεις ήταν αναπόφευκτες. Το έγκλημα στους δρόμους, οι ληστείες και οι αλληλοεπιθέσεις λόγω μέθης ήταν πολύ κοινές και συχνά θανατηφόρες.
EUROKINISSI
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Η λέξη “καρκίνος” προήλθε από το έργο του Ιπποκράτη, ο οποίος χρησιμοποίησε τους όρους "καρκίνο" και "καρκίνωμα" για να περιγράψει το έλκος και τις αλλοιώσεις που δεν προκαλούν έλκος. Στα ελληνικά, οι λέξεις αναφέρονται σε ένα καβούρι, ένα πλάσμα που στα μάτια του Ιπποκράτη έμοιαζε με όγκο.
Ο Ρωμαίος γιατρός Κέλσος (28-50 π.Χ.) μετέφρασε αργότερα τους ελληνικούς όρους σε "cancer", τη λατινική λέξη για το καβούρι. Ο Έλληνας γιατρός Γαληνός (130-200 μ.Χ.) χρησιμοποίησε τη λέξη “oncos” (πρήξιμο στα ελληνικά) για να περιγράψει τους όγκους. Η αναλογία των καβουριών του Ιπποκράτη και του Κέλσου εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για να περιγράψει κακοήθεις όγκους, αλλά ο όρος του Γαληνού χρησιμοποιείται τώρα ως μέρος του ονόματος για τους ειδικούς στον καρκίνο, τους ογκολόγους.
Ο καρκίνος διαγνώστηκε και περιγράφηκε στην αρχαιότητα, ωστόσο τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν ήταν τόσο συνηθισμένος όσο είναι σήμερα, καθώς δεν υπήρχαν οι καρκινογόνες ουσίες που είναι προϊόντα της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής -και επειδή οι άνθρωποι δεν ζούσαν και τόσο πολύ ώστε να αναπτύσσουν τέτοιες ασθένειες.
Με την απίστευτη ομορφιά και ποικιλία, των μανιταριών ήρθα σε επαφή μέσα από τις πεζοπορίες. Αφορμής δοθείσης λοιπόν, μοιράζομαι μαζί σας κάποιες υπέροχες φωτογραφίες μανιταριών που μοιάζουν βγαλμένες απο παραμύθι, αλλά και κάποιες σχετικές πληροφορίες για αυτούς τους οργανισμούς
Τα μανιτάρια είναι μύκητες, και αποτελούν ένα ξεχωριστό βασίλειο στη φύση και τοποθετούνται ανάμεσα στο ζώα και τα φυτά. Οι μύκητες είναι μια από τις μεγαλύτερες, παλιότερες και πιο ετερογενείς ομάδες οργανισμών στον πλανήτη.
Ζουν σε όλα τα περιβάλλοντα, ακόμα και σε πολύ ακραία, γιατί μπορούν να προσαρμόζονται γρήγορα (όπως όλα τα μικρόβια).
Οι μύκητες θεωρούνται οι σημαντικότεροι ανακυκλωτές στη φύση, χάρη στην ικανότητα που έχουν να μετατρέπουν σχεδόν τα πάντα σε τροφή. Την ικανότητα αυτή την οφείλουν σε ένα εντυπωσιακό οπλοστάσιο ενζύμων, μέσω των οποίων διασπούν την οργανική ύλη.
Προσαρμοζόμενοι μάλιστα σε νέα περιβάλλοντα, που σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνει ο άνθρωπος με τις δραστηριότητες του, μπορούν να διασπούν και νέες ουσίες, όπως οι χλωριωμένοι ρύποι που συναντάμε στη θάλασσα.
Aπό τα 6 περίπου εκατομμύρια είδη μυκήτων που εκτιμάμε ότι υπάρχουν στον πλανήτη, γνωρίζουμε μόνο 70.000, που στην πλειοψηφία τους είναι χερσαία.
Τα πιο πολλά μανιτάρια είναι σαπροφυτικά τρέφονται διασπώντας με κάποια ένζυμα τη νεκρή οργανική ύλη ανακυκλώνοντας τα φύλλα και τα νεκρά κομμάτια δέντρων εμπλουτίζοντας έτσι το έδαφος σε χρήσιμα θρεπτικά συστατικά για τα φυτά.
Υπάρχουν και τα παρασιτικά μανιτάρια που τρέφονται σε βάρος ζωντανών ή ετοιμοθάνατων δέντρων και φυτών. Τα μανιτάρια καρποφορούν συγκεκριμένες εποχές του χρόνου και μόνο όταν οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας είναι κατάλληλες.
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως τα μανιτάρια μπορεί να δημιουργούν αρμονικές συμβιωτικές σχέσεις αλληλοβοήθειας, συμβιώνουν με κάποια είδη φυτών και δέντρων ανταλλάσοντας πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και νερό μεταξύ τους.
Η μαθηματική ανάλυση των ηλεκτρικών σημάτων που φαίνεται να στέλνουν οι μύκητες μεταξύ τους, εντόπισε μοτίβα που παρουσιάζουν εντυπωσιακή δομική ομοιότητα με την ανθρώπινη ομιλία.
Έρευνες έχουν υποδείξει επίσης πως οι μύκητες διοχετεύουν ηλεκτρικά ερεθίσματα μέσω μακρών, υπόγειων νηματοειδών δομών που ονομάζονται υφές – παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο τα νευρικά κύτταρα μεταδίδουν πληροφορίες στους ανθρώπους.
Τα μανιτάρια έχουν διάφορα σχήματα και χρώματα, κάποια είναι βρώσιμα (περίπου τριακόσια) τα υπόλοιπα είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο και μπορούν να προκαλέσουν από απλές δυσπεψίες, έως και θανατηφόρες δηλητηριάσεις.
Σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς (Βαβυλωνιακό, Αιγυπτιακό, Ελληνικό, Ρωμαϊκό, κ.λπ.) τα μανιτάρια χρησιμοποιούνταν ποικιλοτρόπως, αφού είχαν τροφική, θεραπευτική και παραισθητική χρήση.
Στην αρχαία Ελλάδα,τα μανιτάρια με παραισθησιογόνες ιδιότητες ηταν γνωστά και στην αρχαία Ελλάδα όπου είχαν παρόμοια ονομασία «θεών βρώση» (τροφή των θεών). Διάφοροι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η αμβροσία που ήταν το έδεσμα των θεών του Ολύμπου δεν ήταν παρά ένα μανιτάρι και μάλιστα ο αμανίτης (amanita muscaria).
Το συγκεκριμένο είδος έχει παραισθησιογόνες ιδιότητες και οι πρόγονοί μας απέδιδαν σ’ αυτό μαγικές δυνάμεις. Τα μανιτάρια αυτά μαζί με τα μανιτάρια του είδους (Phallus impudicus) ήταν τα μανιτάρια των Κένταυρων των Σάτυρων και των Μαινάδων της Μυθολογίας και αναπόσπαστο κομμάτι στα Διονυσιακά αλλά και στα Ελευσίνια μυστήρια.
Η χρήση μανιταριών ίσως σχετίζεται με την μύηση στα Ελευσίνια μυστήρια, καθώς φαίνεται πως τα Μυστήρια περιελάμβαναν μία ιερή ευχαριστία• την πόση ενός ιερού ποτού, η οποία ίσως περιείχε ψυχοενεργές χημικές ουσίες, προερχομενες από ένα παρασιτικό μύκητα.
Στην αρχαία Ελλάδα, ο Ιπποκράτης, μελέτησε τα μανιτάρια και πραγματοποίησε μία διάλεξη το 430 π.Χ. στο Λύκειο της Αθήνας, παρουσιάζοντας τις ιδέες του για το πώς θα μπορούσε να θεραπεύσει ασθενείς που έπαθαν δηλητηρίαση μανιταριών.
Την ίδια περίπου εποχή, ο Ευριπίδης έγραψε και ο ίδιος για τους κινδύνους που προκύπτουν από την κατανάλωση δηλητηριωδών μανιταριών, με αφορμή την δηλητηρίαση του υπέστησαν η σύζυγος και τα παιδιά του από την κατανάλωση άγριων μανιταριών.
Παρά το γεγονός πως τα μανιτάρια μερικές φορές ήταν ένα επικίνδυνο γεύμα, οι αρχαίοι Έλληνες εκτιμούσαν τη μαγειρική τους αξία. Μάλιστα, ο αρχαίος φιλόσοφος Θεόφραστος (371 π.Χ. – περ. 287/5 π.Χ), που θεωρείται ως συνεχιστής του Αριστοτέλη, στο έργο του «Περί οσμών» αναφέρεται στην καλλιέργεια μανιταριών και μάλιστα στην καλλιέργεια μανιταριών σε κοπριά, σημειώνοντας πως στην κοπριά αναπτύσσονται μανιτάρια που είναι κατάλληλα για κατανάλωση.
Στην αρχαία Αίγυπτο, οι Φαραώ, είχαν θεσπίσει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο μόνο αυτοί και όχι οι κοινοί άνθρωποι είχαν το δικαίωμα να τα γεύονται.
Στην προκολομβιανή Αμερική, οι Αζτέκοι ονόμαζαν τα μανιτάρια, τεονανακάτλ = κρέας των θεών, γιατί απέδιδαν σ’ αυτά την ιδιότητα εγγύτητας και ένωσης εκείνου που τα έτρωγε με το θεό.
Στην σύγχρονη φαρμακολογία, τα μανιτάρια βρίσκονται στη ρίζα πολλών σύγχρονων φαρμακευτικών προϊόντων, από την πενικιλίνη ως σε αντικαρκινικά φάρμακα.
Δεν υπάρχει άλλη διαμάχη όπως αυτή για την Αρχαία πυραμίδα που ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα. Η αρχαία Ελληνική ιστορία συχνά προκαλεί ουσιαστική συζήτηση. Πόσες απόψεις υπάρχουν για παράδειγμα για το Ελληνικό ή τη διαμάχη γύρω από την αρχαία Ελληνική πυραμίδα;
Οι Έλληνες έχτιζαν πυραμίδες πριν από τους πανίσχυρους Αιγύπτιους; Και γιατί μια τέτοια έρευνα είναι ποιοτική για κάποιους και αβάσιμη για άλλους; Είναι καιρός να αποκαλύψουμε «ένα μυστικό» ή «μυστήριο» που δεν ακούγεται συχνά.
Το πρόβλημα με την ιστορία της πυραμίδας του Ελληνικού είναι ότι οι μελετητές της Ελληνικής αρχαιότητας αμφισβήτησαν την περιοδοποίηση και τον σκοπό της. Δεν υπάρχει συμφωνία ότι το Ελληνικό είναι πυραμίδα. Ωστόσο, οι λάτρεις του αρχαιολογικού χώρου εξακολουθούν να κάνουν τις ενθουσιώδεις προβολές τους.
Ανάγκη για την πυραμίδα: Διαμάχη για την περιοδικοποίηση και τον σκοπό
Όσοι είναι αφοσιωμένοι στον εθνικοσοβινισμό και τις θεωρίες συνωμοσίας, αντί για κριτική ανάλυση και ανταλλαγή, συχνά γεμίζουν το Διαδίκτυο με περισσότερη διαφημιστική εκστρατεία παρά με διευκρινίσεις. Τέτοιοι άνθρωποι φαίνεται να έχουν διακαή ανάγκη το Ελληνικό να είναι πυραμίδα. Ωστόσο, οι βαθύς στοχαστές μπορούν να μάθουν κάτι. Η πρόκληση είναι τι θα ανακαλύψουν οι καθημερινοί άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την αρχαία Ελλάδα;
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα γεγονότα του αρχαίου κόσμου είναι ένα πράγμα και η πρόσληψή του κάτι άλλο. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουν περάσει εκατοντάδες και χιλιάδες χρόνια από τότε που τα Αρχαϊκά μας ενδιαφέροντα ήταν ζωντανά και ξεδιπλώνονταν.
Η συγκέντρωση γεγονότων και ερμηνειών των αρχαίων δεν γεμίζει μόνο βιβλία ιστορίας και μουσεία. Μεταφέρει νοήματα για σύγχρονες ταυτότητες, πολιτισμούς και πολιτικές. Η κλασική πρόσληψη των αρχαίων Ελλήνων επιδιώκει να επικυρώσει την εξουσία ή να καθιερώσει και να ανατρέψει την αυθεντικότητα στο παρόν. Ομοίως, η αρχαιολογία και η ιστορία αγωνίζονται επίσης για μελλοντικά νοήματα.
Υπάρχουν μεγάλα μυστήρια που συνδέονται με την πυραμίδα του Ελληνικού;
Υπάρχουν μεγάλα μυστήρια που συνδέονται με την αρχαία Ελληνική «πυραμίδα» που ονομάζεται Ελληνικόν; Αυτό οφείλεται στην έλλειψη σαφήνειας γύρω από την ιστορική λειτουργία που εξυπηρετούσαν τα ερείπια στην αρχαιότητα και την αρχαιολογική τους χρονολόγηση; Ή μήπως το παζλ είναι προϊόν μιας πιο σύγχρονης διαμάχης;
Όταν το παγκόσμιο κοινό εξετάζει την Αρχαία Ελλάδα, δεν έρχονται συχνά στο μυαλό οι πυραμίδες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο κόσμος τα συνδέει με αυτά στην Αρχαία Αίγυπτο που εξακολουθούν να είναι αρκετά μεγαλοπρεπή. Στη συνέχεια, πολλές αρχαίες κοινωνίες σε όλο τον κόσμο έχουν κατασκευάσει κάποιο τύπο πυραμίδας, όπως στην Κίνα, το Μεξικό, το Περού, την Καμπότζη, ακόμη και τους ιστορικούς αυτόχθονες εντός των σημερινών συνόρων των ΗΠΑ. Ωστόσο, δημιουργικές μελέτες των αρχαίων έχουν προτείνει ότι οι Αιγύπτιοι και οι Έλληνες στην αρχαιότητα έζησαν στην Αμερική. Έτσι βρίσκουμε παρόμοιες δομές σε όλο τον κόσμο. Μπορεί να βρούμε παρόμοιες δομές από Έλληνες ή Αιγύπτιους που μετανάστευσαν, αλλά αυτό που παρατηρείται ως Ελληνικό είναι ασήμαντο σε σύγκριση με αυτό που παραμένει σήμερα στην Αίγυπτο.
Στο δρόμο από Αργολίδα προς Τεγέα
Στην Αργολίδα, επί του παρόντος ένας ωραίος προορισμός διακοπών που βρίσκεται πάνω από τη θάλασσα στη νοτιοανατολική πλευρά της Πελοποννήσου, μια ώρα δυτικά από την Αθήνα, υπάρχει ιστορία και μυθολογία που πρέπει να εξετάσετε. Αναφέρεται στην Ιλιάδα ως ένα από τα έθνη που έστειλαν πλοία στον πόλεμο εναντίον της Τροίας με επικεφαλής τον βασιλιά της Διομήδη, αυτή η παράκτια περιοχή πήρε το όνομά της από τη μεγάλη και αρχαία πόλη του Άργους. Η ίδια η Πυραμίδα του Ελληνικού βρίσκεται στον κεντρικό αρτηριακό δρόμο, που στην αρχαιότητα οδηγούσε από το Άργος στην Τεγέα, όπου σήμερα στεγάζεται ένα βραβευμένο αρχαιολογικό μουσείο.
Υπάρχουν ερευνητές και αρχαιολόγοι που πιστεύουν ότι υπάρχουν παλαιότερα μυστικά στη χερσόνησο. Πολύ έξω από τα τείχη της μεγάλης πόλης, υπάρχουν τα ερείπια των πυραμίδων που κάποιοι υποστηρίζουν ότι χτίστηκαν πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια.
Διαμάχη για την ημερομηνία του Ελληνικού
Ένα άλλο σημείο διαμάχης είναι η διαμάχη για την ημερομηνία κατασκευής του Ελληνικού, με μια θεωρία να το τοποθετεί στον 4ο αιώνα π.Χ.
Το 1991, ο καθηγητής φυσικής Ιωάννης Λιριντζής και ο αρχαιολόγος Αδαμάντιος Σαμψών, μαζί με την ομάδα τους, πραγματοποίησαν μια νέα μέθοδο ανάλυσης που ονομάζεται χρονολόγηση θερμοφωταύγειας. Ειδικότητα του Λιριτζή είναι η εφαρμογή των φυσικών επιστημών στην αρχαιολογία και την πολιτιστική κληρονομιά. Τα αποτελέσματα της μελέτης τους έρχονταν σε αντίθεση με ότι πίστευαν παλαιότερα, τοποθετώντας την κατασκευή της πυραμίδας πίσω στο 3.000 π.Χ.
Η Mary Lefkowitz, η εξέχουσα καθηγήτρια των κλασικών, αντιτάχθηκε στα ευρήματα της έρευνας Λιριντζή/Σαμψών. Υποστήριξε ότι οι βράχοι που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της πυραμίδας μπορεί να είχαν ανακυκλωθεί από κτίρια προηγούμενης εποχής και ότι η έρευνα που έγινε το 1930 και επιβεβαιώθηκε το 1980 από την αρχαιολόγο Έλενα Φράκια αγνοήθηκε. Επιπλέον, η Lefkowitz έχει διατυπώσει τη θεωρία ότι η ομάδα του Λιριντζή και του Σαμψών είχαν στο μυαλό τους μια ερμηνεία της ιστορίας κατά τη διάρκεια της εργασίας τους και απλώς ήθελαν να αποδείξουν ότι είχαν δίκιο. Σε απάντηση, ο Λιριτζής και η ομάδα του δήλωσαν ότι η Lefkowitz απλά δεν κατανοεί την επιστήμη των μεθόδων τους.
Δήλωση Υπουργείου Πολιτισμού: Το Ελληνικό (Δεν)είναι Πυραμίδα;
Το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού ένιωσε την ανάγκη να κάνει μια δήλωση το 2017 σχετικά με αυτό που ίσως αισθάνονταν διακριτικά για τη συνεχιζόμενη σύγχυση που είχαν προκαλέσει ο Λιριντζής και ο Σαμψών. Αν όχι μεταξύ μελετητών, τουλάχιστον μεταξύ των λαών που είχαν ενδιαφερθεί για την έρευνά τους. Παραδόξως, υπό τον τίτλο «Πυραμίδα του Ελληνικού» αμφισβήτησαν το γεγονός ότι είναι πιθανώς πυραμίδα.
Η επίσημη δήλωση είχε ως εξής:
«Στο νοτιοανατολικό άκρο της πεδιάδας της Αργολίδας, κοντά στις πηγές του ποταμού Ερασίνου (σήμερα «Κεφαλάρι») και στον κεντρικό αρτηριακό δρόμο… υπάρχει ένα μικρό οχυρό σήμερα γνωστό ως «πυραμίδα» του Ελληνικού.» Όπως μπορεί κανείς να δει, προφανώς ένιωσαν την ανάγκη να τοποθετήσουν την πυραμίδα σε εισαγωγικά και να συνεχίσουν να το κάνουν σε όλη τη διάρκεια της ανακοίνωσης.
«Σύμφωνα με στοιχεία από τις ανασκαφές και τα τυπικά χαρακτηριστικά της κατασκευής που χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και όχι στην προϊστορική περίοδο, όπως ορισμένοι επιστήμονες ήταν πρόσφατα πρόθυμοι να αποδείξουν…»
«Κατά τα τελευταία χρόνια της Αρχαιότητας, η «Πυραμίδα» θεωρούνταν ταφικό μνημείο, «πολυάνδρειο». Ενώ στις μέρες μας δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν οχυρό του τύπου των μικρών οχυρών που έλεγχε τους αρτηριακούς δρόμους και που είναι γνωστοί από άλλες περιοχές της Αργολίδας».
Το Υπουργείο επί της ουσίας προσπαθούσε να επιμείνει ότι δεν είναι πυραμίδα. Αντίθετα, το αναφέρουν απλώς είτε ως φρούριο είτε ως μνημείο. Το πιο ενδιαφέρον, ωστόσο, είναι ότι πρότειναν ότι οι ίδιοι μελετητές που χρονολογούσαν το Ελληνικό πίεζαν να δικαιολογήσουν κάτι απίστευτα πιο πίσω στο χρόνο.
«Αυτό το εντυπωσιακό μνημείο είναι χτισμένο εξ ολοκλήρου από τον γκρίζο ασβεστόλιθο της συνοικίας με μεγάλους ογκόλιθους σε τραπεζοειδές και μερικώς πολυγωνικό σύστημα».
Η δήλωση του Υπουργείου του 2017 συνέχισε:
«Οι ανασκαφές του μνημείου του οποίου η πέτρινη δομή είχε παραμείνει σταθερή για 2400 χρόνια, έγιναν από τον Wiegand το 1901, αλλά κυρίως από τον Lord το 1938. Και οι δύο δημοσίευσαν τα αποτελέσματα των ανασκαφών τους σε συγκεκριμένη μονογραφία». Δηλαδή, εδώ είναι που οι άλλοι μελετητές είχαν παραμεληθεί.
Μυστήριο και αξιοπιστία γύρω από την αρχαία Ελληνική πυραμίδα
Τώρα, όταν εξετάζουμε αμφισβητούμενες πηγές του Διαδικτύου στο Ελληνικό, πρέπει να χρησιμοποιούμε προσεκτικά τα ψηφιακά μέσα για να κάνουμε αξιολογήσεις και όχι απλώς να αποδεχόμαστε αυτό που μας παρουσιάζουν. Όταν, για παράδειγμα, σε κάθε παράγραφο τονίζεται το «μυστήριο», πρέπει να αρχίσουμε να αμφισβητούμε την αξιοπιστία των πηγών και των ισχυρισμών.
Κατασκευασμένες από ακατέργαστη πέτρα και πολύ πιο πρωτόγονες από τις εκπληκτικές αιγυπτιακές πυραμίδες, αυτές οι Ελληνικές κατασκευές δεν είναι κάτι καινούργιο. Ήταν γνωστές στην αρχαιότητα, αν και φαίνεται ότι οι αρχαίοι ιστορικοί ήταν τόσο αβέβαιοι όσο και οι σύγχρονοι μελετητές για το σκοπό τους.
Ο Έλληνας γεωγράφος Παυσανίας τον 2ο αιώνα μ.Χ. τους χαρακτηρίζει ως τάφους. Ωστόσο, πολλοί αμφιβάλλουν για αυτό. Η αλήθεια είναι ότι ο σκοπός τους μέχρι σήμερα παραμένει αδιαφανής για όσους παίρνουν στα σοβαρά την επιστημονική έρευνα. Μερικοί πρόσφατοι μελετητές έχουν προτείνει ακόμη και το Ελληνικό να ήταν φάρος ή οχυρό κάποιου είδους.
Ερείπια αρχαίων Ελληνικών πυραμίδων σε διάφορα σημεία της Ελλάδας
Οι διάφορες αρχαίες «πυραμίδες» που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι: η πυραμίδα Νέας Επιδαύρου, η πυραμίδα του Λυγουριού, η βαθμιδωτή λαξευτή πυραμίδα Αμφείου των Θηβών, η πυραμίδα της Δαλαμανάρας, η πυραμίδα στα Βιγκλάφια στη Νεάπολη Λακωνίας, και η Πυραμίδα του Ελληνικού στο Ελληνικό.
Ενώ η αρχαία Ελληνική πυραμίδα του Ελληνικού υποτίθεται ότι είναι η καλύτερα διατηρημένη πυραμίδα, και η πυραμίδα στα Κάμπια της Νέας Επιδαύρουτα Καμπιά είναι επίσης καλά διατηρημένη. Μόνο τα θεμέλια των πυραμίδων στο Λυγουριό και τη Βιγκλάφια υπάρχουν σήμερα και ακόμη λιγότερα θραύσματα των δομών στη Σικυώνα και τη Δαλαμανάρα.
Εκτός από αυτές τις κατασκευές, υπάρχουν δύο άλλες μοναδικές που αναφέρονται ως κτίρια που μοιάζουν με πυραμίδες. Η πρώτη είναι η Πυραμίδα των Βράχων που σχηματίζει την κορυφή του Ταΰγετου, ένας φυσικός σχηματισμός. Ωστόσο, η κορυφή του Ταΰγετου σε σχήμα πυραμίδας έχει επίσης προκαλέσει διαμάχη ως προς το εάν εμφανίστηκε φυσικά ή όχι.
Η δεύτερη είναι η εντελώς διαφορετική πυραμίδα που μοιάζει με κώνο που υπάρχει στα Χανιά.
Κοιτάζοντας ξανά τη μέθοδο της Ομάδας Λιριτζή/Σαμψών
Η χρονολόγηση θερμοφωταύγειας, παρόμοια με τη χρονολόγηση με άνθρακα αλλά για κρυσταλλικές δομές όπως η πέτρα, είναι αυτό που χρησιμοποίησε η ομάδα Λιριτζή/Σαμψών.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η πυραμίδα χτίστηκε γύρω στο 3.000 π.Χ. Αργότερα, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και την Ακαδημία Αθηνών, η ημερομηνία κατασκευής της πυραμίδας επαναπροσδιορίστηκε στο 2.720 π.Χ. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε φαίνεται επιστημονικά σωστή. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί και διασταυρωθεί με άλλες υπάρχουσες μεθόδους.
Εάν αυτές οι ημερομηνίες είναι σωστές, τότε η πυραμίδα του Ελληνικού (αν είναι πυραμίδα) είναι παλαιότερη από την πυραμίδα του Ζοζέρ της Αιγύπτου. Η Ζοζέρ είναι γνωστή ως η παλαιότερη πυραμίδα στην Αίγυπτο, παλαιότερη ακόμη και από τις μεγάλες πυραμίδες της Γκίζας (Kufu, Khafra και Menkaure).
Ο σκοπός του Ελληνικού
Εκτός από την εικασία του Παυσανία, ο πραγματικός σκοπός ή η χρήση της αρχαίας Ελληνικής πυραμίδας του Ελληνικού δεν είναι γνωστός. Δεν υπάρχουν ενδείξεις που να εξηγούν οριστικά γιατί τέτοιες κατασκευές χτίστηκαν στις Ελληνικές πεδιάδες, αν και αυτό δεν εμποδίζει τους μελετητές και τους παρατηρητές να κάνουν εικασίες.
Υπάρχουν πολλές ιδέες που σχετίζονται με την πιθανή χρήση των πυραμίδων. Σύμφωνα με μια αντίληψη, η πυραμίδα του Ελληνικού ήταν μια στρατιωτική βάση ή σηματοδοτεί τον τόπο στον οποίο έλαβε χώρα μια μάχη για να τιμήσει όσους πέθαναν.
Διάφοροι άλλοι αρχαιολόγοι προτείνουν επίσης ότι η πυραμίδα του Ελληνικού θα μπορούσε να είναι ένα είδος μνημείου, αλλά διαφέρουν ως προς το τι μνημονεύεται. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, θα μπορούσε επίσης να είναι ένας πύργος παρατήρησης-επικοινωνίας που χρησιμοποιούνταν για τον έλεγχο της γύρω περιοχής. Κάποιοι άλλοι μάλιστα προτείνουν ότι η πυραμίδα χρησιμοποιήθηκε για την αποστολή σημάτων καπνού.
Φρούριο, τελετουργικό κέντρο, κέντρο επικοινωνιών, τόπος ταφής ή πυραμίδα;
Μια άλλη πιθανή χρήση της πυραμίδας ήταν ως τελετουργικό κέντρο για τη λατρεία των πολεμιστών καθώς και των ηρώων της αρχαιότητας. Αυτό ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τον Παυσανία, ο οποίος πίστευε ότι η πυραμίδα του Ελληνικού χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως κοινός τάφος για στρατιώτες.
Η δομή έχει σίγουρα προκαλέσει μεγάλη συζήτηση. Λίγα απομένουν, αλλά τι μας κάνει να περιεργαζόμαστε. Είτε είναι παλαιότερες από τις αιγυπτιακές πυραμίδες είτε απλά χτισμένες στην αρχαιότητα, οι κατασκευές είναι ένας διαρκής «άγραφος πίνακας» (tabula rasa). Ωστόσο, μπορεί το ουσιαστικό να είναι μια απλή κενή πλάκα στην οποία ο καθένας προβάλλει αυτό που επιθυμεί;
Γιατί η πυραμίδα δεν υπάρχει στα εγχειρίδια ιστορίας και αρχαιολογίας;
Γιατί η πυραμίδα του Ελληνικού δεν αναφέρεται σε ενημερωμένα εγχειρίδια Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας και Αρχαιολογίας για το αγγλοαμερικανικό κοινό; Αυτό μας λέει ότι δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των μελετητών.
Αν είναι μια σπουδαία ανακάλυψη και είναι τόσο βαθύς πόρος, γιατί φαίνεται ότι έχει μείνει πίσω η ανασκαφή της πυραμίδας του Ελληνικού; Γιατί οι συγγραφείς για το Ελληνικό και άλλες Ελληνικές πυραμίδες μιλούν συνεχώς για «μυστικά» που κρατούν αυτές οι τοποθεσίες;
Οι ακαδημαϊκοί παρατηρητές βρίσκουν ότι υπάρχει ένας τόνος θεωρίας συνωμοσίας γύρω από αυτές τις τοποθεσίες. Οι φανατικοί της Αρχαίας Ελλάδας με τη θρησκεία στο μυαλό τους εμψυχώνονται από αυτή την ιστορία. Συγκεντρώνονται στοιχεία ακροδεξιάς πολιτικής σκέψης γύρω από αυτή την ιστορία; Μια πτυχή του Ελληνικού ή ευρύτερου Ελλαδικού εθνικισμού επιθυμεί να αντικαταστήσει την αρχαιότητα της Αιγύπτου κατά κάποιο τρόπο.
Γιατί έχει σημασία ποιο έθνος κατέχει την πρώτη Πυραμίδα;
Έχει πραγματικά σημασία αν η Αίγυπτος και η Ελλάδα έχουν τα ερείπια των παλαιότερων πυραμίδων; Εάν αυτό επιτυγχάνει κάτι που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο πλαισιώνεται η ιστορία, τι μπορεί να είναι αυτό; Εδώ είναι τι διακυβεύεται.
Οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν ακράδαντα ότι οι πρώτοι άνθρωποι εμφανίστηκαν στην Αφρική. Όσοι επιμένουν στην απαξιωμένη θεωρία της παλιγγενεσίας πιστεύουν σε μια πλειάδα φυλών (ότι υπάρχουν τρεις, πέντε ή οκτώ) που υπήρχαν σε μια ιεραρχία. Οι άνθρωποι αναπτύχθηκαν διακριτά και ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Κάποιοι επιθυμούν να εδραιώσουν την εγγενή τους ανωτερότητα επικαλούμενοι αξιώσεις για την αρχαία ιστορία.
Πόσο χρονών είναι οι Αιγυπτιακές Πυραμίδες;
Η παλαιότερη από τις μεγάλες πυραμίδες, η πιο αναγνωρίσιμη και διαρκής κληρονομιά του μεγάλου Αιγυπτιακού πολιτισμού, πιστεύεται ότι χτίστηκε από το 2.500-3.000 π.Χ. Αυτό είναι το μέτρο και η περίοδος για την οποία η ομάδα Λιριτζή/Σαμψών "πυροβόλησε".
Είναι δύσκολο να πούμε γιατί ορισμένοι Αιγύπτιοι ή Έλληνες αρχαιολόγοι έχουν εκατοντάδες χρόνια διαφορά όταν πρόκειται για τη χρονολόγηση των ερειπίων, αν και οι εκτιμήσεις διατυπώνονται αρκετά συχνά. Μερικοί χρονολογούν την αντιληπτή ημερομηνία των κτιρίων από την αρχική κατασκευή τους και άλλοι όταν ολοκληρώθηκαν. Έτσι, όπως προτείνει η Lefkowitz, η ανακύκλωση παλαιότερων οικοδομικών υλικών μπορεί να αποβάλει τη χρονολόγηση των υπολειμμάτων.
Πολλοί είναι επίσης έκθαμβοι με το γεγονός ότι εάν η χρονολόγηση για την πυραμίδα του Ελληνικού είναι σωστή, τι ακριβώς θα άλλαζε αυτό στον σύγχρονο κόσμο;
Η ανάλυση DNA στον σκελετό ενός κοριτσιού 12-16 μηνών, που έζησε τον 13ο αιώνα π.Χ., σε μυκηναϊκό οικισμό κοντά στο χωριό Λαζαρίδες, έδειξε ότι το παιδί έπασχε από σύνδρομο Down.
Το σύνδρομο είναι μια γενετική πάθηση όπου ένα άτομο γεννιέται με ένα επιπλέον αντίγραφο του χρωμοσώματος 21. Αυτό σημαίνει ότι έχει συνολικά 47 χρωμοσώματα αντί για 46. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο ανάπτυξης του εγκεφάλου και του σώματός του.
Το κορίτσι θάφτηκε φορώντας ένα περίτεχνο περιδέραιο από 93 χάντρες από φαγεντιανή και υαλοειδές, καθώς και έξι από κορνελιάνο, εύρημα ενδεικτικό της φροντίδας που έλαβε στη ζωή και το θάνατο.
Η ανασκαφή διεξάγεται από το 2005 από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί οικισμός και το νεκροταφείο του.
Τα ευρήματα, όπως είπε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AMNA), η διευθύντρια της ανασκαφής, ομότιμη καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου-Σγουρίτσα, καταδεικνύουν ότι ο οικισμός των Λαζαρίδων άκμασε τους δύο αιώνες της Ανακτορικής περιόδου (η 14ος και 13ος αιώνας π.Χ.) και έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της εποχής στον ευρύτερο Αργοσαρωνικό.
Το 2010 η ανασκαφή στον οικισμό έφερε στο φως ένα απρόσμενο εύρημα, έναν μικρό κιβωτιόσχημο τάφο, που χρονολογείται στον 13ο αιώνα π.Χ.
Πώς οι επιστήμονες αποκάλυψαν το κορίτσι με σύνδρομο Down της αρχαίας Ελλάδας
Το εύρημα επρόκειτο σύντομα να γίνει πολύ συναρπαστικό για τους αρχαιολόγους: μέσα στον τάφο υπήρχαν τα οστά ενός μικρού παιδιού μαζί με ένα περίτεχνο περιδέραιο.
Αμέσως μετέφεραν το εύρημα μαζί με το χώμα που το περιέβαλλε στη Μονάδα Συντήρησης του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, για να καθαριστεί και να συντηρηθεί προσεκτικά.
Η οστεολογική έρευνα που έγινε στο σκελετικό υλικό από τη βιοαρχαιολόγο Δρ Ελεάννα Πρεβεδώρου, διαπίστωσε ότι είχε μορφολογικά χαρακτηριστικά σκελετικών αλλαγών ενδεικτικά μιας πολύ σοβαρής χρόνιας νόσου ή νοσημάτων.
Με άλλα λόγια, ήταν ένα κοριτσάκι «που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλη, της ζωής του πολύ άρρωστο και υπέφερε από έντονους πόνους», όπως λέει στο ΑΜΝΑ η Πρεβεδώρου.
Μεταγενέστερες γενετικές αναλύσεις δειγμάτων του υλικού που πραγματοποιήθηκαν στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck, στη Γερμανία, αποκάλυψαν ότι και αυτό το κοριτσάκι έπασχε από σύνδρομο Down.
«Ωστόσο δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν και σε ποιο βαθμό τα σοβαρά προβλήματα υγείας που εντοπίστηκαν οστεολογικά συνδέονταν με το σύνδρομο», εξηγεί η Πρεβεδώρου.
Η διαπίστωση αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται περίπτωση συνδρόμου Down στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα, τονίζει η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου-Σγουρίτσα, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «μπορεί να υπάρχουν και άλλα, τα οποία όμως έχουν εξετάστηκε από ένα μεγάλο ινστιτούτο, όπως ο Max Planck.
Μόνο λίγες περιπτώσεις συνδρόμου Down έχουν καταγραφεί σε ανθρώπους στην αρχαιότητα, κυρίως λόγω των δυσκολιών στον εντοπισμό γενετικών διαταραχών σε αρχαία δείγματα DNA χωρίς τη χρήση σύγχρονων τεχνικών.
Ο πολιτισμός κάθε λαού αποτελεί το κύριο συστατικό της ιστορίας του, η δε συνέχειά του είναι η απόδειξη της ιστορικότητάς του και της διαχρονικής παρουσίας του. Ως εκ τούτου, είναι αυτονόητο ότι, όταν γίνεται λόγος για τις παραπάνω διαπιστώσεις, οφείλει κανείς να τις λαμβάνει υπόψη και είναι, εν πολλοίς, παράλογο στην μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού ενός λαού να μη συζητείται αυτή η διαχρονία, όταν προκύπτει, ως μη ώφειλε, διαστρέβλωση των εθνικών του δικαίων.
Αθανάσιος Ε. Καραθανάσης – 04/08/2021 – Orthodox Times
Στους καιρούς μας η διπλωματία παραβλέπει αυτόν τον κανόνα, φερόμενη προκλητικώς αδιάφορα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό των λαών και εκφραζόμενη συχνά υποτιμητικά, όταν προβάλλεται ο ιστορικός παράγων. Και τούτο για την εξυπηρέτηση ή επίλυση πρόσκαιρων συμφερόντων, που ενδεχομένως να ανατραπούν, όταν προκύψουν άλλα συμφέροντα και καταστάσεις και φανεί, και το σημαντικότερο, η αλήθεια των πραγμάτων. Το πολύ πρόσφατο παρελθόν μας έχει διδάξει πολλά επ’ αυτού, επιπροσθέτως δε, όταν η ιστορία τίθεται στην υπηρεσία παράλογων διεκδικήσεων. Ο νοών νοείτω.
Έρχεται, όμως, η πραγματικότητα που ένας λαός, εν προκειμένω ο ελληνικός και δη το μακεδονικό τμήμα του, δηλώνει με παντοίους τρόπους, ότι αποτελεί εκφραστή και συνέχεια της διαχρονίας αυτής.
Ο σύγχρονος Μακεδονικός Ελληνισμός, ασφαλώς, και είναι συνέχεια του αρχαίου Μακεδονικού Ελληνισμού στο σχήμα Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Νέος Ελληνισμός. Η γλώσσα, ως μακεδονική, που κακώς παραχωρήθηκε στην συμφωνία των Πρεσπών στους γείτονες, όπως ήδη απέδειξε στο δίτομο έργο του Η γλώσσα των αρχαίων Μακεδόνων ο αείμνηστος καθηγητής Ι. Καλλέρης, αποτελεί κλάδο της ελληνικής γλώσσας και τούτο αποδεικνύουν οι χιλιάδες των επιγραφών που αποκαλύφθησαν στους προηγούμενους αιώνες και όσες έρχονται στο φως στους κοντινούς και σύγχρονους καιρούς. Η γλώσσα βέβαια, όπως συμβαίνει παντού, εξελίσσεται, όμως ο κύριος αρχικός πυρήνας της παραμένει ο αυτός. Στην γλώσσα αυτήν ο Αριστοτέλης δίδαξε τον Μ. Αλέξανδρο και σε αυτήν οι Μακεδόνες παρακολουθούσαν τις αρχαίες τραγωδίες. Το πλήθος αυτών των επιγραφών, σε ό,τι αφορά την γλώσσα, μαρτυρά την ιστορική και αναμφισβήτητη πραγματικότητα, όπως έδειξε μάλιστα, τα τέλη του 19ου αι. ο Μακεδών εκπαιδευτικός Μαργ. Δήμιτσας στο κλασσικό έργο του Η Μακεδονία εν λίθοις φθεγγομένοις και μνημείοις σωζομένοις, ήτοι πνευματική και αρχαιοελληνική παράστασις της Μακεδονίας, Αθήνα 1896. Το μαρτυρούν, άλλωστε, οι ελληνικές, και μόνον ελληνικές επιγραφές και άλλες αρχαιότητες των μουσείων των μακεδονικών πόλεων και που το περιεχόμενό τους εύκολα μπορεί να κατανοήσει ο μέσος, και όχι μόνον, Έλληνας. Από το πρώτο μισό, μάλιστα, του 19ου αι. όταν ο Μακεδονικός Ελληνισμός αντιμετώπιζε την προπαγάνδα της βουλγαρικής Εξαρχίας, οι Μακεδόνες, ο απλός λαός με τους εκπαιδευτικούς, αμύνονταν μέσω των επιγραφών, που με περισσή φροντίδα τις αναζητούσαν παντού. Και ένα από τα μέσα άμυνάς του ήταν η διδασκαλία στα ταπεινά σχολεία απανταχού της Μακεδονίας της ιστορίας του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου, την ίδια κρίσιμη εποχή. Οι μαθητές των σχολείων αυτών αποτέλεσαν έπειτα τους μαχητές του Μακεδονικού Αγώνος. Είναι, εξάπαντος, η συνέχεια και η έκφραση του αρχαίου μακεδονικού παρελθόντος.
Η υπεράσπιση της Μακεδονίας δοκιμάσθηκε και κατά τους αγώνες των Μακεδόνων στους ρωμαϊκούς χρόνους. Και προ αυτών, άλλωστε. Για την πραγματικότητα αυτήν γράφουν ο Στράβων και ο Πλούταρχος, που χαρακτηρίζουν την Μακεδονία ως ανάχωμα των εχθρικών εισβολών, υπερασπιζόμενοι, οι Μακεδόνες, έτσι, και την λοιπή Ελλάδα. Το αυτό συνέβη και κατά την βυζαντινή περίοδο. Οι Θεσσαλονικείς, την μακρά αυτήν περίοδο, δήλωναν περήφανοι για την προγονική σχέση τους με τον Φίλιππο και τον Μ. Αλέξανδρο και οι λόγιοι συνέκριναν την γενναιότητά τους με αυτήν του Αγίου Δημητρίου. Ο Μανουήλ Παλαιολόγος, ο ρομαντικός διοικητής της Θεσσαλονίκης μεταξύ των ετών 1372 – 1380, σε κρίσιμη για την πόλη περίοδο, δημηγορώντας στις πλατείες του ιστορικού κέντρου, υπενθύμιζε στους Θεσσαλονικείς την καταγωγή τους από τον Φίλιππο και τον Μ. Αλέξανδρο. Ήδη από τον 4ο μ.Χ. αι. αγαπημένο ανάγνωσμα των Βυζαντινών ήταν η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου, που συνέχισε να είναι το αγαπημένο ανάγνωσμα και των Νεοελλήνων και κατά τους αιώνες της δουλείας, ως ακόμη τον Μεσοπόλεμο. Ο Ρήγας Βελεστινλής το 1797 προοιωνιζόμενός την Επανάσταση του 1821, τύπωνε στην Βιέννη την εικόνα του Μ. Αλεξάνδρου και των στρατηγών του. Ο Γ. Σεφέρης στο Μυθιστόρημά του έγραψε, εννοώντας την Μεγάλη Καταστροφή του 1922, και τον θρύλο του Μ. Αλεξάνδρου στους Ρωμηούς της Μ. Ασίας:
Δυστυχισμένες γυναίκες με ολολυγμούς
κλαίγανε τα χαμένα τους παιδιά
κι άλλες αγριεμένες γύρευαν τον Μεγαλέξανδρο
και δόξες βυθισμένες στα βάθη της Ασίας
Ο ίδιος ο Γ. Σεφέρης θα γράψει πόσον αγαπημένο ανάγνωσμα ήταν η Φυλλάδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που οι μικρέμποροι που διαλαλούσαν το εμπόρευμά τους στα ρωμαίικα χωριά της Μ. Ασίας, ανάμεσα σε αυτό, απαραιτήτως, είχαν και την Φυλλάδα. Και όταν ο ελληνικός στρατός πορευόταν τον Αύγουστο του 1921 προς τον Σαγγάριο για να αναμετρηθεί με τον Μουσταφά Κεμάλ, οι αξιωματικοί θύμιζαν στους στρατιώτες τους την παρόμοια πορεία του Μ. Αλεξάνδρου, όπως, για παράδειγμα, στο Γόρδιο, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα δυτικά του Σαγγαρίου.
Την βαθιά από αιώνων ενσυναίσθηση των Μακεδόνων στην σχέση τους με τον απόστολο των Εθνών Παύλο μαρτυρεί η υπερηφάνειά τους ότι η Θεσσαλονίκη, η Βέροια, οι Φίλιπποι είναι αποστολικές εκκλησίες και ως τέτοιες τιμούν σήμερα, με σειρά εκδηλώσεων, τον απόστολο Παύλο. Και η λαϊκή παράδοση, από αιώνων, κάμνει λόγο για τον τόπο φυλάκισής του, τους χώρους διδασκαλίας του, την ανέγερση ναών για την λατρεία του, την ονοματοδοσία οδών, ιδιαιτέρως στις παραπάνω πόλεις. Η μνήμη, άλλωστε, είναι βασικό στοιχείο της συνέχειας της ιστορίας και του πολιτισμού.
Γνήσια έκφραση του πολιτισμού των αρχαίων Μακεδόνων είναι οι σωζόμενες αρχαιότητες της Βεργίνας, του Δίου, της Αμφίπολης, της Σίνδου, του Κίτρους, της Ηράκλειας, στην Άνω Μακεδονία (Μοναστήρι), της Θάσου, της Χαλκιδικής, που απολαμβάνουν τον σεβασμό και την τιμή από τους Έλληνες και από τους Μακεδόνες ιδιαιτέρως. Σε παλαιές φωτογραφίες απεικονίζονται οι σοφοί Έλληνες αρχαιολόγοι, που ανέσκαπταν τους αρχαιολογικούς χώρους και γύρω τους απλοί χωρικοί, που τα πρόσωπά τους λάμπουν από υπερηφάνεια και αποτυπώνεται η βούλησή τους να διαφυλάξουν την πολιτιστική κληρονομιά που τους άφησαν οι πρόγονοί τους.
Την εποχή των Παλαιολόγων (13ος – 14ος αι.) άκμασε στην Μακεδονία η λεγόμενη μακεδονική ζωγραφική και στις τοιχογραφίες των εκκλησιών αποτυπώνεται το κλέος και η ομορφιά της, λαμπρά παραδείγματα των εργαστηρίων της Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης. Οι ανώνυμοι, κατά κανόνα, τεχνίτες τους έφθαναν να αγιογραφούν και ναούς στην Νότια Σερβία. Το αυτό συμβαίνει και στο Άγιον Όρος. Μία απαράμιλλη τέχνη, για την συντήρηση της οποίας μεριμνούν με ζήλο οι κατά τόπους εφορείες των βυζαντινών μνημείων. Ένας πολιτισμός που εμπνέει και τους σημερινούς Έλληνες, και μόνον, αγιογράφους, που την τεχνική τους προσπαθούν μάταια να μιμηθούν ξένοι συνάδελφοί τους. Εν προκειμένω γείτονες, που χωρίς αιδώ την περιφέρουν ανά τον κόσμο ως ιδική τους. Καθαρή κλοπή ξένων κοσμημάτων. Η παραποίηση και η διαστρέβλωση της ιστορίας, δυστυχώς, συμβαίνει και σε αυτήν την περίπτωση, με την οικειοποίηση της μακεδονικής ζωγραφικής.
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η μελέτη της διατήρησης ως τις μέρες μας των ηθών και εθίμων των Μακεδόνων, που πέρασαν και στους σημερινούς. Οι γυναίκες του Γιδά (Αλεξάνδρεια) στις παραδοσιακές φορεσιές τους φέρουν, πατροπαράδοτα, κεφαλόδεσμους όμοιους των στρατιωτών του Μεγαλέξανδρου. Αυτές τις παραδόσεις συντηρούν ως τις μέρες μας οι Μακεδόνες με υπερηφάνεια, αγάπη και θαυμασμό προς αυτόν. Αρχαιολογικά ευρήματα, θραύσματα αγγείων από τον Μεσαίωνα, ακόμη, φέρουν την μορφή του. Ξένοι περιηγητές, που επισκέφθησαν την Μακεδονία, έγραψαν για τις λαϊκές παραδόσεις τις συνδεόμενες με τον Αλέξανδρο. Ακόμη και ο Μουσουλμάνος Εβλιά Τσελεμπή, που περιηγήθηκε την Μακεδονία στις αρχές του 18ου αι., εύχεται μία Μουσουλμάνα να γεννήσει στην Μακεδονία ένα νέο Μ. Αλέξανδρο. Μερικές δεκαετίες πριν το 1821 ο έμπορος του Amsterdam Πρίγκος στις προσευχές του ζητούσε από τον Θεό να «σηκώσει» ένα νέο Μ. Αλέξανδρο, ελευθερωτή του Γένους.
Αυτή, εν ολίγοις, ήταν η διαχρονική σχέση των Μακεδόνων με τους προγόνους τους, που δηλώνει την διαχρονική πολιτισμική διαδρομή της ως τους καιρούς μας.
*Ο Αθανάσιος Ε. Καραθανάσης είναι Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ, Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας
